ตอนสมัยที่เราไปทำงานที่อเมริกา ไม่ค่อยได้ทำกับข้าวกินเท่าไหร่เพราะขี้เกียจและอาหารที่ขายตามซุปเปอร์มาร์เก็ตมันจะห่อใหญ่มากๆ เวลาซื้อมาปรุงสำหรับกินคนเดียวก็จะต้องแช่แข็งเก็บเป็นอาทิตย์ๆ เราก็เลยกินอาหารนอกบ้านบ่อยๆ เวลาไม่มีคนไปกินด้วยก็ฝากท้องไว้กับพวกอาหารฟาสต์ฟู้ด ที่เราชอบมากร้านหนึ่งก็คือไก่ทอดป๊อปอายเป็นไก่ทอดสไตล์นิวออร์ลีน รสชาติเข้มข้นถูกปากคนไทย

ครั้งแรกที่เราไปกินก็ให้งงงวยกับคำถามของพนักงานขาย อย่างแรกคือพนักงานขายคนผิวดำทั้งร้าน เวลาพูดก็จะมีสำเนียงแร็ปๆสำเนียงฮิปฮ็อปที่ฟังไม่ค่อยรู้เรื่อง อีกอันหนึ่งก็คือว่าเวลาสั่งไก่ทอดเขาไม่ได้มีแค่เมนูหนึ่ง เมนูสองอย่างบ้านเรา พอเราเลือกเมนูที่มีไก่ทอดสองชิ้นกับบิสกิตไปแล้ว เขาถามกลับมาอีกว่าจะเอา “White meat or dark meat?” ประโยคนี้เราฟังรู้เรื่องแต่ไม่เข้าใจ

เรามารู้ทีหลังเพราะมีฝรั่งอธิบายให้ฟังว่า White Meat ก็คือเนื้อส่วนหน้าอก (Breast) ส่วน Dark Meat ก็คือเนื้อส่วนสะโพกหรือต้นขา (Hip/Thigh) นั่นเอง เขาอธิบายให้เราฟัง เราก็จำๆไว้แต่ก็คิดว่าไม่เห็นน่าจะต้องมาแบ่งเลยว่าเนื้อขาวเนื้อดำ เดาเอาว่าเขามีความรู้สึกว่ากินเนื้อที่เป็น White Meat จะดีต่อสุขภาพมากกว่า ทำนองเดียวกับความเชื่อที่ว่ากินเนื้อไก่เนื้อปลาจะดีกว่ากินเนื้อหมูเนื้อวัว (แต่สำหรับเรากินอะไรก็ได้ เนื้อตรงหน้าอกก็กินง่ายดี ไม่ค่อยมีกระดูก แต่กินเนื้อตรงสะโพกก็ดี มีมันเยอะหน่อยเนื้อก็จะนุ่มไม่แข็งเป็นก้อนๆ)

เมื่อไม่นานมานี้เราได้อ่านคอลัมน์ของไมเคิล ไรทในมติชนสุดสัปดาห์ถึงได้รู้ความจริง เขาบอกว่าสมัยก่อนในอังกฤษตอนช่วงสมัยพระนางวิกตอเรียหรือตอนไหนซักตอนหนึ่ง เขาแบนคำว่า Breast กับ Hip ออกไปจากภาษาอังฤษ ประมาณว่าเป็นคำที่ไม่สุภาพ นอกจากคำเรียกต้องถูกแบนไปแล้ว การแต่งตัวของหญิงสาวก็ยังเป็นไปในทำนองเดียวกัน คือ มีการใส่คอร์เซ็ตรัดหน้าอก มีการใส่กระโปรงสุ่มไก่เพื่อซ่อนสะโพก ทีนี้พอจะพูดกันก็เลี่ยงไปใช้คำอื่นแทน จะเรียก อกไก่ สะโพกไก่ ก็เลยต้องเลี่ยงไปเรียกว่า White Meat, Dark Meat (แต่เขาไม่บอกนะว่าเวลาจะเรียกหน้าอก หรือสะโพกของคนจะเรียกว่ากระไร) เราอ่านแล้วก็เลยได้ไขข้อข้องใจที่มีมาหลายปี

วันก่อนเราดูเคเบิ้ลทีวี จำได้เลาๆว่าเป็นเรื่องที่มีสัตว์ประหลาดบุกเมือง เขาจุดไฟเผาสัตว์ประหลาดตาย แล้วพระเอกกับเพื่อนก็เข้าไปดูสัตว์ประหลาด เพื่อนพระเอกปล่อยมุขออกมาว่า “White meat or dark meat?” แปลเป็นไทยก็ประมาณ “จะรับเนื้อหน้าอกหรือเนื้อสะโพกดี?” เป็นมุขว่าให้กินสัตว์ประหลาดย่างดีกว่า แต่คนแปลซับไตเติ้ลเขาก็แปล (แบบไม่ถูก) ไปประมาณว่า “จะเผาให้เกรียมเลยดีไหม” แปลไกลจากความหมายจริงไปสามโยชน์

อย่างที่เราเคยบ่นบ่อยๆเรื่องการแปลคำธรรมดาๆ ที่มีคำแปลไม่ธรรมดา คนส่วนใหญ่ไม่ค่อยจะเปิดดิกชันนารีกันเท่าไหร่ ก็ฉันฟังรู้เรื่องแล้วหนิ ทุกคำที่ฉันฟังฉันเห็นฉันก็รู้จักทั้งหมด จะเปิดดิกชันนารีไปทำไม แต่เราคิดว่าดิกชันนารี่ไม่ได้มีไว้หนุนหัว เปิดขึ้นมาทีไรก็มักได้ความรู้ดีๆใหม่ๆเสมอ แม้แต่คำที่เราเคยเห็นเคยรู้ก็กลายเป็นคำใหม่ความหมายใหม่ได้ตลอดเวลา